අපේ මහගෙදර තිබුනෙ ආනන්දාරාම පන්සලට හරි ළඟින්. ඒ පන්සලේ ලොකු හාමුදුරුවො තමයි වරකාගොඩ සීලරතන. ඒ දවස්වල හැමදාම හැන්දෑවට ආච්චි මාව එක්කං යනවා පන්සල්. එතකොට හාන්සි පුටුවට වෙලා වැතිරිලා ඉන්නවා ලොකු හාමුදුරුවො.
කෝ ඔය ළමයා මෙහාට එන්න..
මං යනවා. ඒ ආවාස ගේ දැනෙන සීතලට සුවඳට මං හරි ආසයි. ගොඩක් පන්සල්වල ආවාසගෙවල්වල මේ සුවඳ සීතල තියෙනවා. සමහර විට හාමුදුරුවරුන්ගේ සිවුරුවල තැවරුනු වියළුනු සුකුරු සුවඳත් ඒකට මුහුවුනා වෙන්න පුළුවන්. පස්සෙ කාලෙක අපේ වයසෙ හාමුදුරුවරු ඇසුරු කරද්දි අපේ සරං ගානටම පැල්ලං වැටුනු අඳනකඩ මං දැකලා තියෙනවා.
මං මේ කියන කවිය එකපාරින් මතක තියාගන්න ඕන. දෙවෙනි පාර මං අහද්දි කියන්න ඕන..
හාමුදුරුවො හැමදාම කරන්නෙ මතකය ටෙස්ට් කරන එක. ලංකාවෙ මතකය තමයි උගත්කම කියන්නෙ.
දුරැර ගති ගැටමොට – වැඩට හුරුකොට අතකට
සුදුසු වී සබයට – හැදුනු ළමයා රජෙකි රටක‍ට
ඔය කවිය ඉතින් මං එකපාර කොහොම හරි රෙජිස්ටර් කරගන්නවා. හාමුදුරුවො ඒක හරියට අගය කරනවා. ආච්චිටත් කියනවා.
සීලරතන හාමුදුරුවො හෙළ හවුලෙ කවියෙක්. ඒ කාලෙ හාමුදුරුවරුන්ගෙ තිබුන අද කාලෙ දකින්න බැරි ගැඹුරු ප්‍රඥාසම්පන්න බවක්. ගමේ ඕනම කෙනෙක් ප්‍රස්නයක් අරන් යන්නෙ හාමුදුරුවො ගාවට. කිසිම කලබලයක් නැතුව ප්‍රස්නෙ සාමදාන කරන හැටි හාමුදුරුවො දන්නවා.
උඹ ආපහු මේකිට අතක් උස්සලා තිබුනොත් මං උ‍ඹට දෙනවා..
ගෑනියෙකුට ගහන මිනිහෙකුට හාමුදුරුවො අත උස්සලා තර්ජනය කරනවා. හැබැයි ඒක මේ ඥානසාර වර්ගයේ වෛරී තගක් නෙමෙයි. හැන්දෑවෙ අර මනුස්සයා ආපහු බීලා පන්සලේ ආවාස ගෙයි දොරගාව ඉඳන් හාමුදුරුවන්ට පැල්බැඳගෙන තමන්ගේ කතාව කියනවා ගොඩක් වෙලාවට දකින්න පුළුවන්.
බුද්ධාගමත් එක්ක ඉතාම ළඟින් බැඳුනු මගේ අතීතය මගේ ශෘංගාරයත් එක්ක ඉතාම කිට්ටු සම්බන්දයක් තියෙනවා කියල මං හිතනවා. මට බුද්ධාගම කිසි දවසක මගේ ආශාව යටපත් කරන දහමක් වුනේ නෑ. ඒ වෙනුවට බය නැතුව මගේ ආශාව එලියට දාන්න බුද්ධාගමෙන් විවෘතබවක් දුන්නා. අපි දිව්‍ය ලෝකෙ යන්න පිං කරපු බෞද්ධයො මිස තෘෂ්නාව නැසීමෙන් නිවන් යන්න බවුන් වඩපු බෞද්ධයො නෙමෙයි.
ඉස්කෝලෙ බුද්ධාගම කියල පොතක් තිබුනට ඒක බුද්ධාගම විදිහට කවදාවත් ෆීල් වුනේ නෑ. බුද්ධාගම තිබුනෙ පන්සලේ. දහම් පාසැලේ. ඉස්කෝලෙ විෂය අටක් මැද්දෙ විනාඩි හතලිහක පීරියඩ් එකකින් බුද්ධාගම කියල දෙන්න බෑ. ඒක විෂයක් නෙමෙයි ජීවන ක්‍රමයක්. වැලි මළුවෙ තෙරපෙන නිරුවත් පතුල්, සිලි සිලිය නොනවතින මහ බෝ ගහ, ඒ පැත්තෙන් නිතර ඇහෙන බෝධි පූජා ගාතා, චෛත්‍යය ළඟ හේතුවක් හිතාගන්න බැරුවම රැදෙන අමුතු කාංසිය මේ ඔක්කොමයි බුද්ධාගම. සීලරතන හාමුදුරුවො පන්සලේ දේවාලවලට ඉඩ දුන්නෙ නෑ.
මං ඒ කාලෙ කරුවලට බයයි. දැන් කියලත් ඒ තරම් වෙනසක් නෑ. කරුවලත් එක්ක මට ආච්චි කියල දීපු කතාවල යක්කු පේනවා. දිව දාගෙන ඉන්න ආලවකයා පේනවා, දළ දාගෙන ඉන්න සූනියම් පේනවා. මේ කාලෙ අපේ සීයා සූනියම් දෙවියන්ට පහන තියනවා. එයාට ඉතින් එක එක ඒවා පේනවා. ගොම්මන් වෙලාවට කෙණ්ඩියක් අතින් අරන් යන ගොපල්ලා පෙනුනා කියනවා. එළිය වැටීගෙන එන වෙලාවට එළදෙනගෙන් කිරි දොව දොව ඉන්නකොට තට්ටු කළා කියනවා. මේ යක්කුන්ගෙන් බේරෙන්න ආච්චි මට තුන් සූත්තරේ කියල දෙනවා. කරුවලේ ඉඳිද්දි මං තුන් සූත්තරේ කිය කිය මගේ ජුංඩා කරකවනවා. කොහොමත් හෙළුවෙන් ඉද්දි යක්කු බයයි කියන කතාව ප්‍රකටයි. ඉතිං මේ විදිහට තුන් සූත්තරේ මතුර මතුර චූටි ජුංඩා කරක කරක ඉන්න පුරුද්දක් මට රෑට තිබුන. ඒ දවස්වල දැන් වගේ නෙමෙයි රෑ කරුවලයි. හන්දිවල යක්කු ගහන වාර බහුලයි. කොහෙන් හරි තොවිලයක සද්දයක් ඇහෙනවාමයි.
ඒ කාලෙ ලස්සනම දෙයක් තමයි කක්කා කරන එක. කිසි දවසක වත්ත කෙලවරේ තියෙන කක්කුස්සියට යන පුරුද්දක් මට තිබුනෙ නෑ. ඒ වෙනුවට ආච්චි හරි කවුරු හරි හබරල ගාල පැත්තට වෙන්න එළා දෙන දෙල්කොලයක් තමයි මගේ වැසිකිලිය. දෙල්කොලේ උඩ ඇන තියාගෙන පොලොව නටන ඉර පැල්ලම් බලන් ඉන්න එක මට ලොකු ආස්වාදයක් වුනා. තැටමිල්ලයි ඉර එළියයි එක්ක මුලු ඇඟම වෙළාගන්නා ට්‍රාන්ස් හැඟීමක් මට දැනෙනවා. තාමත් ළා ඉර එළියෙ තණකොල පෑගෙද්දි ඒ හැඟීම මාව වෙළාගන්නවා.
මං සෑහෙන වෙලාවක් එහෙමම ඇන තියාගෙන ඉන්නවා. සැරින් සැරේ වැඩිහිටියෙක් ඇවිත් පස්ස හෝදන්න අහනවා.
තාම නෑ… මං කෑ ගහනවා.
මේ පොලොවෙ ඉර පැල්ලම් මැද්දෙ කඩි කූඹි පේලි යනවා. රාණි ගියාට පස්සෙ මං මේ කඩි අල්ලගෙන උන්ගෙ පස්ස පැත්ත කන්න පුරුදු වුනා. ඒක මට දැනුනෙ ලේ බොනවා වගේ. කවදා හරි කූඹි ගොඩකගේ ලේ බීලා මං යකෙක් වෙයි කියල බලාපොරොත්තුවක් මට තිබුන. සැරින් සැරේට දෙපැත්තෙ රදනක දෙක අල්ල අල්ල දික්වෙලාද කියල බලනවා.
ඒ කාලෙ අපේ තාත්තට තිබුන පරණ බක්ෆියට් එකක්. ඕකෙ නැගලා මහරගම යන එක තමයි මට කාලෙකින් හම්බුවෙන ලොකුම විනෝද චාරිකාව. මහරගම හිටියෙ අපේ තාත්තගෙ පැත්තෙ නෑයො. අම්මා තාත්තගේ පවුලෙන් තාත්තව ගලවගෙන ආවා කියලයි කියන්නෙ. දෙමව්පියො කතා කරපු කසාදයක් වුනු අපේ අම්මගෙයි තාත්තගෙයි කසාදෙන් පස්සෙ අපේ තාත්තා පරණ විදිහටම එයාගෙ අම්මටත් (ලොකු ආච්චි) සහෝදරියන්ටත් බැඳිලම ඉන්න පටන් ගත්තලු. හොඳට කාලා, බීලා, පවුඩර් ටිකක් දාගෙන ඉන්න ජීවිතේට වඩා දෙයක් ඒ පවුලෙ අය දන්නෙ නෑ කියලයි අම්මා කියන්නෙ. ඒ හින්ද අම්මා මුලින්ම කරලා තියෙන්නෙ අපේ තාත්තාව එයාගෙ අම්මාගෙන් ඈත් කරන එක. තමන්ගේ අණසකට ගන්න එක. අපේ ගෙදර ගෘහ මූලිකයා වුනේ තාත්තා නෙමෙයි අපේ අම්මා.
අපේ මහගෙදර සංස්කෘතිය වුනෙත් මාර්තෘ මූලික එකක්. ඇත්තටම පිරිමි ඇහෙන්න කතා කලේවත් නැති තරං. හම්බුකරන් එන පඩිය තමන්ගේ බිරිඳ අතට දීලා දෙන දෙයක් කාලා ඉස්තෝප්පුවට වෙලා හිටියා. ගෙදර සිනා කතා සද්ද පිරුනෙ ගෑනුන්ගෙන්.
කෑ නොගහා ඉඳපං. ගමටම ඇහෙනවා උඹලගේ සද්දෙ… සීයා බුලත් කොටන ගමන් සැරින් සැරේට කියනවා.
ඒ මාර්තෘ මූලික පවුලෙන් න්‍යෂ්ටික පවුල්වලට කැඩි කැඩි ගියාට පස්සෙ ඒ සංස්කෘතිය ඉතුරු වුනේ අපේ පවුලෙ විතරයි. අම්මා තාත්තා වගේම රස්සාවට යන, තාත්තට වඩා ඉගෙන ගත්ත, තාත්තට වඩා උපයන බිරිඳක්. ඒ වගේම තාත්තට වඩා දුර සැලසුම් එයාට තිබුන. අපේ තාත්තා ඉස්සෙල්ලා එයාගෙ අම්මා (මගේ ආච්චි) යට‍තේ ඉඳලා අපේ අම්මාගේ පාලනයට මාරු වුනා. ඇත්තටම තාත්තව එයාගෙ උපන් පවුලෙන් නිදහස් කරගෙන එයාට ජීවිතයක් නිර්මාණය කරලා දුන්නෙ අපේ අම්මා.
ඉතිං මේ මහරගම ගමනට අම්මා එච්චර කැමති නෑ. ඒකට හේතු දෙකක් තිබුන. එකක් ඒ පවුලෙ බොන ජොලි කරන සංස්කෘතියට අම්මා අකමැති වීම. දෙක අනිවාර්යෙන් කාර් එක මගදි තල්ලු කරන්න වීම. කන්දක් නගින කොට බැහැලා පයින් යන එක ඒ කාර් එකේ යන විදිහ. මට ඒක මාර ජොලි වුනාට අම්මට හරිම ලැජ්ජාවක් වුනා.
අපි මහරගම ගෙදර එන සති අන්තෙට තාත්තගේ නෑයො ඔක්කොම වගේ ඇවිත් ඉන්නවා. නැත්තං ඒ ගෙදර කට්ටියත් එක්ක අනිත් නෑයො බලන්න යනවා. තාත්තාගේ ලොකු අක්කා බැඳලා හිටියෙ බර්ගර් ජාතිකයෙක්. එයා කතා කළේ ඉංග්‍රීසි. ඉඳලා තියෙන්නෙ නේවි එකේ. සිගරට් එකක් නිතර අතේ පත්තු වුනා. අතේ සතේ නැතත් ගෙදර ඩ්‍රින්ක් එකක් තිබුන.
ඒ ගොල්ලො මුලින් හිටියෙ හරිම පුංචි පැලක් වගේ ගෙදරක. ඒ ගෙදර වටකරලා තිබුනෙ ඉටිකොල. හැබැයි තාත්තගේ අක්කා ඇරෙන්න ගෙදර අනිත් අය කතා කළේ ඉංග්‍රීසි. ඒක හින්දම ඇත්තටම වහලෙ හිල්වලින් වතුර ගැලුවත් ඒ ගොල්ලො දුප්පත් කියන හැඟීමක් මට දැනුනෙ නෑ. නිතර රේඩියෝ එකේ ඇහෙන ඉංග්‍රීසි සිංදු සහ ඩඩාගේ (අපි ඒ මාමාට කිව්වෙ ඩඩා කියල) දෙපැත්ත කැපෙන වල් විහිලු එක්ක ගෙදර හිනා පිරිලා තිබුන. අම්මා අකමැති වුනේ මේ සංස්කෘතියට.
මහරගම ගෙදර හිටියෙ තාත්තගෙ තව නංගි කෙනෙක්. එයා බැඳලා හිටියෙ පළාතෙ චන්ඩියෙක්. ඒ චන්ඩියා අපේ නැන්දව ඉස්කෝලෙන් අරන් පැනලා ගිහින්. එයාගෙ ඇඟ පුරා මකරු කොටි ටැටූ තිබුන. නැන්දව බැන්දට පස්සෙ චන්ඩි මාමා හීලෑ වුනා කියලයි හැමෝම කියන්නෙ.
කොහොම හරි ඒ ගොල්ලොන්ට අපි හැමෝටම වඩා සල්ලි තිබුන. නිතර ඩුබායි යන එන මාමා ගෙදරට අලුත් බඩුමුට්ටු ගෙනත් තිබුන. මං මුලින්ම අයිස් වතුර බිව්වෙ එහෙදි.
ඒ කාලෙ අයිස් කියන එක හරිම පෝසත් දෙයක්. කාගෙ හරි ගෙදර ෆ්‍රිජ් එකක් තියෙනවා නම් වටේ ගෙවල් වලින් ඇවිත් කෝප්පවලට අයිස් අරන් යනවා. ඩාර්ලින් කියල ක්ෂනික පළතුරු බීම පව්ඩර් බෝතල් පිටින් ඒ ගෙදර තිබුන.
දවසක් මායි ඒ ගෙදර හිටපු මට වඩා අවුරුද්දක් විතර වැඩිමල් මගේ ඥාති සහෝදරයා සමින්දයි තියල ගෙදර හැමෝම ඩඩාලගෙ ගෙදර ගියා. මායි සමින්දයි ඒ පුංචි ඉස්තෝප්පුවෙ ඉඳගෙන හිටියා.
‘අපි වැඩක් කරමුද?’ මං එයාගෙන් ඇහුවා. මේක අහනකොටත් මගේ පපුව ඩග් ඩග් ගානවා. වල්කමක තියෙන ලස්සනම දේ පපුව ඩග් ඩග් ගාන එක.
මොකක්ද? එයා පවුලෙ හොඳටම කීකරුව හදන පුතෙක්.
‘ඔයා හෙළුවෙන් ඉඳලා තියෙනවද?’ මං ඇහුවා.
එයා ඒකට මොනවා කිව්වද කියල මට හරියටම මතක නෑ. කොහෙම හරි මං එයාව හෙළුවෙන් ඉන්න කැමති කරගත්තා. අපි හොරෙන් ඇතුල් කාමරේකට ගියා. ඇඳුම් ගැලෙව්වා. සමින්ද අයියාගේ පස්ස දැක්කම මට පුදුම තරම් ආසාවක් ඇති වුනා. මං එයා ළඟ පාත් වෙලා එයාගේ තට්ටම් ඇතුලෙ මූන ඔබාගත්තා. ඒ සුවඳට මං ගොඩක් ආස වුනා. ඒ අතර අතකින් එයාගෙ ජුංඩා හෙමින් මිරිකන්නත් ගත්තා.
අපි බිම දිගා වෙලා එකිනෙකාගේ ඇඟවල් ගාගනිමින් හිටියා. ඒක එයාට ගොඩක් නුහුරු දෙයක් වග මට පෙනුනා. ඒත් මං එයාට ඒ තරම් ආස වුනා. එයාගෙ තට්ටම් අතරට මගේ ජුංඩා තෙරපගෙන තදට බදාගෙන මං හිටියා. රාණිගෙන් පස්සෙ මට ඒ ආස්වාදය දැනුනෙ සමින්ද අයියගෙන්.
කාටවත්ම නොකියන්නත්, ආපහු හම්බුවුන වෙලාවට එහෙම කරන්නත් අපි තීන්දු කරගත්තා.
