මේ පාර අයවැය ගැන හිත හිත ඉන්න අතරෙදි අහම්බෙන් ජැකී අර්ල් හාලෙ අධ්‍යක්‍ෂණය කරපු ‘ක‍්‍රිමිනල් ඇක්ටිවිටීස්’ බලන්න හම්බුණා. විශිෂ්ටම චිත‍්‍රපටියක් නොවුණත් වෙනස් විදිහක ‘රිවෙන්ජ්’ ස්ටෝරි එකක්. පල්ප් ෆික්ෂන් වලින් පස්සෙ ඒ තරමටම නොවුණත් ජෝන් ට‍්‍රැවොල්ටා හොඳ ‘ෆන්’ එකක් දෙනවා. ඒකෙ හැටියට එයා පාතාල නායකයෙක්. මොබ්ස්ටර් කෙනෙක්. හඳුන්වාදෙන දර්ශනයෙදි මේසයක් වටේ අනාත වෙලා ඉඳගෙන ඉන්න කොල්ලො සෙට් එකකට එයා ‘තෙලක්’ බෙදනවා. එතනදි ට‍්‍රැවොල්ටා කියනවා ආර්ථිකයෙ මූලික කාරණා හතක් තියෙනවා කියල.
සීමිත බව, ආත්ම මූලිකත්වය, අසමානතාවය, තරගය, අසම්පූර්ණ බව, නොදන්නාකම, සංකීර්ණ බව කියන්නෙ ඒ හත. ට‍්‍රැවොල්ටා ඊට අමතරව අටවැන්නක් යෝජනා කරනවා. ඒ ‘ලක්’ එක. තියරියක් විදිහට එහෙම කරුණු හතක් නැති වුණත් මම මේ කාරණාවලට යම් ආකාරයකින් එක`ගයි. ධනවාදී ආර්ථිකයක දියුණුවට මේ කාරණා කළමනාකරණය කරන ආකාරය වැදගත් වෙනවා වගේම කොයිම අවස්ථාවකවත් ඒවා මුලිනුපුටා දැමීම කියන මෝඩ උත්සාහයට යන්න නරකයි. ඒක වමේ අයට සෙල්ලම් කර කර ඉන්න තියෙන මාතෘකාවක්.
අරක කැපුවා, මේක කැපුවා, ගොවිතැනට කෙළියා වගේ සුපුරුදු චෝදනා වලට අමතරව මේ පාර අයවැය දිහා සුබවාදීව බලන පිරිස් අතරින් ඇහෙන්නෙ අයවැය තාර්කිකයි, දිශානුගතයි වගේ අදහසක්. කාරණා විශ්ලේෂණවලට කලින් බලන්න වෙන්නෙ අයවැයක් විදිහට මේකෙන් දැනෙන ‘ෆීල්’ එක කොයි වගේද කියන එකයි.
අයවැයක් හැටියට කොහෙත්ම බලාපොරොත්තු දනවනසුලූ හෝ යම් ප‍්‍රබෝධයක් ඇති කරවනසුලූ අයවැයක් ඉදිරිපත් කරන්න යූඇන්පිය අසමත් වෙලා තියෙනවා. තාර්කික අතාර්කිකතා ගැන කොයිතරම් සංවාද තියෙන්න පුළුවන් වුණත් මහින්දගෙ අයවැය වුණත් මේ කාරණේදි මීට වඩා ඉදිරියෙන් තිබුණ. ජනතාවට සමස්තයක් හැටියට යමක් ලැබෙන බවට, දෙයක් සිද්ද වෙන බවට, නැත්තං ෆන් එකක් හෝ ලල් එකක් ඒ අයවැයේ තිබුණ. මිනිස්සුන්ට බලාපොරොත්තු සහගත බවක් නොදැනෙන අයවැයක් කියන්නෙ මූලික වටයේදිම අසමත් එකක්. විශේෂයෙන්ම යූඇන්පියට ඒ විදිහෙ ෆීල් එකක් තියෙන බජට් එකක් නිර්මාණය කරගන්න බැරි වීමම යූඇන්පියේ අසමත් වීමක්.
මෙතනදි මං අදහස් කරන්නෙ ගොවියාගේ සහනාධාර හෝ රාජ්‍ය සේවකයාගේ වරදාන ගැන නෙමෙයි. මීට වඩා එඩිතරව ඒ දේවල් සම්බන්ධයෙන් පියවර ගන්න තිබුණ කියලයි මගේ අදහස. විශ‍්‍රාම වැටුප අහෝසි කිරීම අනිවාර්ය කොන්දේසියක්. සහන දිදී කෘෂිකර්මාන්තය ගොඩගන්න අවශ්‍යද කියන එක තවදුරටත් කල්පනා කර කර ඉන්න තත්වයක් නෙමෙයි. කෘෂිකර්මාන්තය අනිවාර්ය ලෙසම දියුණු සමාගම් වෙත පවරා දෙන්න ඕන. අපි කෘෂිකාර්මික රටක් කිය කියා සහන දිදී යම් කර්මාන්තයක් පවත්වාගෙන යාමෙ කිසි පදනමක් ඇත්තෙ නැහැ.
ඒ වගේම රාජ්‍ය සේවය කියන්නෙ කොහෙත්ම සාර්ථක කළමනාකරණයකට බඳුන් කරන්න පුළුවන් අංශයක් නෙමෙයි කියන එක මේ වෙන කොට ප‍්‍රත්‍යක්‍ෂ කාරණයක්. රාජ්‍ය සේවය කියන පදනමම ගොඩනැගිලා තියෙන්නෙ නිකං ඉඳීම, වරප‍්‍රසාද ලැබීම, පුද්ගලික අරමුණු ඉටු කර ගැනීම වගේ අප‍්‍රකාශිත ප‍්‍රතිගාමී අදහස් සමුච්චයක් මත. බොරුවට නැවත නැවත ඒ අංශය ගොඩගන්න යනවා වෙනුවට රාජ්‍ය සේවය පෞද්ගලික කළමනාකාරීත්වයක් වෙත පවරා දීම වගේ තත්වයක් කරා උනන්දු වෙන්නයි අවශ්‍ය. තවදුරටත් රටක ජනතාව බබාකරණය කරමින් නැලවීම කරගෙන යන්න ඕනද?
රජයේ වෛද්‍ය ප‍්‍රශ්නයේදී වුණත් රජයේ ක‍්‍රියාමාර්ග අන්තිම දියාරුයි. පර්මිට් එකක් වෙනුවෙන් තවත් විවිධාකාර දේ කියමින් ඉදිරියට එන රජයේ වෛද්‍ය වෘත්තිය මෙයාකාරයෙන් තවමින් පවත්වාගෙන යන්න ඕන නෑ. ඒ වෙනුවට රජයේ සෞඛ්‍ය ප‍්‍රතිපත්තියම වුණත් වෙනස් කර ගැනීමක් දක්වා යන්න දැන් කාලය හරි.
පහසුකම් රහිත, වහල්ලූන්ට මෙන් රෝගීන්ට සළකන රජයේ රෝහල් සේවය වෙනුවට සෞඛ්‍ය රක්ෂණ ක‍්‍රමයක් හඳුන්වා දීමයි කළ යුත්තෙ. ආදායම් අතින් දිළිඳු අයට නොමිලේ ලැබෙන ආකාරයකටත් අනිත් අයට මුදල් ගෙවා අනිවාර්යෙන් ලබා ගත යුතු අකාරයටත් මේ සෞඛ්‍ය රක්ෂණය නිර්මාණය කරන්න පුළුවන්. මෙතනදි ඇමරිකාව වගේ රටවල මේ ක‍්‍රමය භාවිතා කිරීමෙන් ලබාගත්ත හොඳ- නරක ප‍්‍රතිඵල ආශ‍්‍රයෙන් වඩා හොඳ තත්වයක් හදාගන්න පුළුවන්.
මෙතනදි දේශීය විදේශීය සුදුසුකම්ලාභී කවර හෝ වෛද්‍යවරුන්ට වඩා දියුණු සේවාවන්, සුවපහසුකම් සහිත තරගකාරී රෝහල්වල සේවය කරන්න පුළුවන්. අධ්‍යාපනය සහ පුහුණුව අතින් අතිශය දිළිඳු මට්ටමක පවතින ලංකාවෙ වෛද්‍යකර්මය මේ විදිහට පවතින්නෙ අවශ්‍ය තරගකාරීත්වයට විවෘත නොකිරීම නිසයි.
අධ්‍යාපනය සම්බන්ධයෙන් වුණත් තත්වය මේකමයි. රජය විවෘත අවස්ථා නිර්මාණය කළ යුත්තෙ ද්විතියික අධ්‍යාපනය දක්වා විතරයි. ඉන් අනතුරුව අධ්‍යාපන ණයක් හෝ එබඳු වගකීමක් සහිත ක‍්‍රමයක් යටතේ අවශ්‍ය සියල්ලන්ට විශ්ව විද්‍යාල අධ්‍යාපනය ලැබිය හැකි තත්වයක් නිර්මාණය කිරීමයි අවශ්‍ය වෙන්නෙ. ඒ වෙනුවට දැනට පවතින වැඩවසම් ගතානුගතික ශාස්ත‍්‍රාලීය අධ්‍යාපනය වෙනුවට විදේශීය පිළිගත් විශ්ව විද්‍යාල සමග අනුබද්ධිත හෝ ඊට සමගාමී තලයක පිහිටන නව විශ්ව විද්‍යාල විවෘත කිරීමේ පියවරක් දක්වා යන්න අවශ්‍යයි. ඒ වෙනුවට රජය කරන්නෙ පවතින දිළිඳු අධ්‍යාපන ක‍්‍රමයටම තවත් මුදල් වෙන් කළ බව කියන එකයි.
මේ විදිහෙ පියවරයන්ට එරෙහිව දැවැන්ත විරෝධතා පැන නගින එක අනිවාර්යයක්. ඒ වෙනුවෙන් ශක්තිමත් මතවාදී වෙනසක් ඇති කරන ව්‍යාපාරයක් ආරම්භ කරන්න වෙනවා. දැනට රටේ ඕනම කාරණයක් ගැන මාධ්‍යවලින් පෙන්නන ජනතාව දිහා බලාගෙන ඉන්න. හැමකෙනෙක්ම ආණ්ඩුවෙන් කවර හෝ මට්ටමක හි`ගමනක් බලාපොරොත්තු වෙනවා. ඒ වෙනුවට තමන් ගෙවන මිළට සරිලන සේවයක්, පහසුකම් ලබා දීමක්, අයිතිවාසිකම් ඉල්ලන දියුණු ජනතාවක් මේ රටේ නෑ. ඒ විදිහෙ ජනතාවක් නිර්මාණය වන තුරු සදා දිළින්දන්ගේ ආණ්ඩුවක් විතරයි බලයට එන්න පුළුවන්.
ආණ්ඩුව දියුණු ධනවාදී අයවැයක් වෙනුවට සුබසාධනවාදී පැවැත්මක් ආරක්ෂා කරගන්න යාමෙන් අයවැය කටේ තියන්න බැරි එකක් වෙලා තියෙනවා කියලයි මට හිතෙන්නෙ. රථ වාහන තදබදයට විසඳුමක් කියන මුවාවෙන් වාහන සම්බන්ධයෙන් පනවපු බදු සහ අරක්කුවලට හිතුමතේ ගහන බදු වලින් ආණ්ඩුව ප‍්‍රකාශමාන කරන දැක්ම මොකක්ද?
ජනතාවගේ විනෝදය සහ ආශාව සීමා කරමින් ආර්ථිකය පවත්වාගෙන යාමේ එළඹුමක් යෝජනා කරන තරම් දුප්පත් තත්වයට එජාපය මෙතනදි වැටිලා තියෙනවා. රවී කරුණානායක කියන විදිහට වාහනයක් ගැනීම කියන්නෙ රටෙන් 2%ක හෝ 3%ක ජනතාවට බලපාන ප‍්‍රශ්නයක්ද? නැත්තං සමස්ත බහුතර ජනතාවක් තමන්ගෙ ජීවිතයේ දරාගෙන ඉන්න ලොකු ආශාවක්ද? ගෙයක් දොරක් වාහනයක් කියන්නෙ මේ රටේ හැම සාමාන්‍ය මනුස්සයෙක්ම බලාපොරොත්තු වෙන සුවපහසුවේ ආදර්ශ තත්වය නෙමෙයිද? වඩා ඛේදනීය වෙන්නෙ ධනවාදී යැයි සම්මත පක්ෂයකින්ම මේ සරල මිනිස් ආශාවන් අසාධාරණ ආකාරයකින් සීමා කිරීමයි.
මත්පැන් වලට පනවාපු බදුවල තත්වයත් මේ වගේමයි. මිනිස්සු සමාජ ආශ‍්‍රයන්ට පොළඹවන, වඩා සමාජශීලී කරන මෙන්ම විනෝදයෙන්, උද්දාමයෙන් තියන මත්පැන් මේ විදිහට ගණං යවන එකෙන් ආණ්ඩුව බලාපොරොත්තු වෙන ආදායමට වඩා සිද්ද වෙන හානිය විශාලයි. අනිවාර්යෙන්ම විශාල ජනතාවක් මේ හරහා නැවත කසිප්පු සහ බීඩි දක්වා පසුබසින්න නියමිතයි. ඒ හරහා තවත් සෞඛ්‍ය වියදම් වැඩිවෙන්න නියමිතයි.
ලෝකෙ රටවල් ශීග‍්‍රයෙන් කංසා පවා නීතිගත කරමින් යන වකවානුවක ලංකාවෙ ආණ්ඩුව ක‍්‍රියාත්මක වෙමින් තියෙන්නෙ ආපස්සටයි. අලූත් ආදායම් මාර්ග විදිහට ප‍්‍රමිතියක් සහිතව මත්ද්‍රව්‍ය පාවිච්චි කිරීමේ නිර්මාණශීලී පිළිවෙත් ගවේෂණය වෙනුවට මෛත‍්‍රීත් එකතුව ආණ්ඩුව නොදැනුවත් වයසක ප‍්‍රජාවකගේ සදාචාරයක් වෙනුවෙන් කඬේ යමින් ඉන්නවා.
මාර්ග තදබදය ගැන වුණත් වාහන සීමා කිරීමට වඩා නිර්මාණශීලී සිතා බැලීමක් කරන්න පුළුවන්. මේ තදබදය වඩා පවතින්නේ කොළඹ (හෝ ප‍්‍රධාන නගර ආශ‍්‍රිතව* නිසා නගරයට ඇතුල්වෙන වාහන වලට ගාස්තු අයකිරීමක්, කාර්යාලවල කාල කළමනාකරණයේ වෙනසක් ආදී වශයෙන් විවිධ විකල්ප ක‍්‍රම උත්සාහ කිරීමත් ඒ හරහා වඩා සමාජයේ ක‍්‍රියාකාරීත්වය පුළුල් කිරීමත් ගැන ආණ්ඩුවට හිතලා බලන්න තිබුණ. අන්තර්ජාල පහසුකම් දියුණු කිරීම සහ ඒ ආශ‍්‍රිතව ලබාගත හැකි භාණ්ඩ හා සේවා හුවමාරුවක අවකාශය වැඩිදියුණු කිරීම වගේ දේවල් වුණත් ඒ ප‍්‍රශ්නයට යම් ආකාර අනාගත විසඳුම් වෙන්න පුළුවන්. ඒ වෙනුවට අන්තිම ඕල්ඞ් ස්කූල් වර්ගයේ සිතීමකින් මේ අයවැය විසින් ජනතාවගේ ආශාව සහ විනෝදය සීමා කරමින් තියෙනවා.
ඒකෙන් මොකක්ද වෙන්න පුළුවන්? අනාරක්ෂිත හෝ නැවත පසුබසින තත්වයක් හැ`ගුනු විගස ජනතාව තමන්ගේ ‘බේසික්ස්’ වලට යනවා. නැවත පවුල් කේන්ද්‍රීය සීමිත ජීවිත පැවතුම් කරා යනවා. පරිභෝජන රටා ඇකිලෙනවා. ආර්ථිකයක් වර්ධනය වෙන්න අවශ්‍යම සමාජ ප‍්‍රබෝධය නැති වෙනවා.
යම් ආකාර බදු පැනවීම් නොකළ යුතුයි කියනවා වෙනුවට මෙතනදි මම අදහස් කරන්නෙ අසාධාරණ ලෙස රජය තමන්ගේ ආදායම් වෙනුවෙන් ජනතාව හූරගෙන කනවා කියන එකයි. අඩුම තරමෙ පහුගිය ආණ්ඩුව තමන්ගේ හයිවේ වියදම් වෙනුවෙන් හයිවේ ලොතරැුයිය වගේ ක‍්‍රමයක් හෝ උත්සාහ කර බැලූවා. අනවශ්‍ය ලෙස සහන පවත්වාගෙන යාම වෙනුවෙන් සහ ආකාර්යක්ෂම සේවා අංශ නඩත්තු කිරීම වෙනුවෙන් වියදම් කරන්න යන මුදලින් තමන්ගේ වියදම් කළමනාකරණය කළා නම් වඩා හොඳයි කියන එකයි මගේ අදහස.
අන්තිමට සිද්ද වුනේ ආණ්ඩුවට තමන් අරක කැපුවෙ නෑ, මේක කැපුවෙ නෑ කියමින් තමන්ගෙ ඇ`ග බේරා ගැනීමේ ප‍්‍රතිපත්තියකට යන්න. නැවත රාජ්‍ය සේවකයන්ට ඔවුන්ගේ සියලූ වරදාන ලබා දෙන්න. එතකොට ආණ්ඩුව අපේක්ෂා කරන දියුණු වෙළඳ නගර, තොරතුරු තාක්‍ෂණ කලාප ඇති කරන නව ආර්ථික සැලසුම් මේ අයවැයෙන් පිළිඹිඹු වෙන්නෙ කොහොමද?
කණගාටුවෙන් වුණත් කියන්න වෙන්නෙ මේක නැවත ජනතාව අල්පේච්ඡුතාවයෙම හිරකරන දුර්වල බයාදු අයවැයක් විතරයි කියන එකයි. අවශ්‍යම ඇටිටියුඩ් වෙනසකට මුලපුරන්න බැරි ළ`ගම ලාබ විතරක් දකින දැක්මකුයි මේ අයවැයේ ප‍්‍රකට කාරණය වෙන්නෙ. තාර්කිකත්වය කොහොම වුණත් නිර්මාණශීලීත්වයෙන් තොර නම් ඒ විදිහෙ අයවැයකින් බලාපොරොත්තු වෙන්න පුළුවන් මොනවද?
චින්තන ධර්මදාස
